Een aantal jaar geleden ging ik met
vijftien medestudenten van de opleiding CMV (Culturele en Maatschappelijke
Vorming) naar Berlijn. Met een Eurolines bus, inclusief gezellige Poolse
chauffeur, reden we als een speer door het Nederlandse en Duitse
winterlandschap. Eenmaal aangekomen in Berlijn keken we onze ogen uit.
Prachtige verlichting, gezellige kerstmarken en sneeuw zover het oog reikte.
Het was een magisch gezicht, zo vlak voor de feestdagen. ‘CMV im Schnee’, zo
doopten we onze reis. Ingepakt en aangekleed, inclusief thermo ondergoed, drie
paar sokken en waterdichte schoenen banjerden we door de sneeuw, soms met
temperaturen van min 15 graden Celsius. Helaas waren 3 paar sokken niet genoeg
en voelden mijn voeten, na een tijdje gelopen te hebben, aan als ijsklompjes.
Mijn vriendin Tessa huppelde vrolijk rond op haar Uggs. Eerder vond ik deze
schoenen maar dure, lelijke ondingen, maar na het koude avontuur in Berlijn heb
ik mijn principes opzij gezet. En na even sparen schafte ik een paar heerlijk
warme, wollen Uggs aan om de koude winterdagen door te komen.
Ondanks de extreme kou was de reis
naar Berlijn er een om nooit te vergeten. Er was zo veel te zien, te bezoeken
en te beleven. Berlijn bruist! Berlijn leeft! En met vijftien jeugdige vrienden
op avontuur in deze historische en creatieve stad? Dat levert een heleboel
leuke, bijzondere en hilarische ervaringen op. De ervaringen die ik heb
opgedaan tijdens deze reis en de bezienswaardigheden die ik in een ander bezoek
aan Berlijn opdeed, samen met een aantal plekken die ik nog wil gaan bezoeken
zijn gebundeld in deze blog. Dus mocht je ooit een bezoek willen brengen aan
deze wereldstad, neem dan eens een kijkje bij de volgende bijzondere plekken.
Jong,
hip en happening
Tijdens onze reis was het al snel
duidelijk dat Berlijn veel te bieden heeft aan de jonge generatie. Er is altijd
wat te beleven in deze levendige stad. De eerste avond begon dan ook met een
heuse kroegentocht op z’n Berlijns.
Voor tien euro bezochten we, met de
hulp van een jonge gids, de meeste opzienbarende, hippe en excentrieke tenten van
Berlijn. Beginpunt was bij ‘The Yesterday Bar’ aan de Schonhauser Allee. Deze
gezellige, hippie, flowerpower bar, inclusief speltafels veroverde onze harten
in een oogwenk. De rest van de avond
werd volgestampt met een Gothic horror bar (skeletten, kisten en metal muziek
voerden de boventoon), een Chinese bar, dé Absint bar, een louche underground
bar en Club Franzz, die als hekkensluiter diende. Na een hoop plezier, gelal en
gescandeer (“Nein mann, ich will noch nicht gehen! Ich will noch ein bisschen
tanzen!”) begaven we ons naar het hostel waar wij verbleven.
Het ‘Generator Hostel’ aan de
Storkower Straße bracht ons prima onderdak. Voor het schamele bedrag van tien
euro per nacht verbleven we in een net uitziende dorm, inclusief kluisje,
schoon sanitair en een uitgebreid ontbijtbuffet. De groep werd verdeeld over
twee kamers, waarin we in stapelbedden sliepen. In het bed onder mij lag Yuran,
onze grote vriendelijke reus die met zijn voeten buiten het bed hing. Wanneer
hij zich omdraaide in zijn slaap werd ik in het bovenste bed gelanceerd. Je
begrijpt dat dit hilarische momenten heeft opgeleverd!
Hostels, hotels en
appartementen in Berlijn zijn zeer
betaalbaar in vergelijking met accommodaties in andere grote steden. In een eerder bezoek aan
Berlijn verbleef ik in een mooi en ruim appartement voor acht personen in de
gezellige en kleurrijke wijk Kreuzberg. We verbleven hier vier dagen voor de
prijs van 70 euro per persoon. Een koopje! Let wel op. De prijzen kunnen in de
loop der tijd wat veranderen, dus check altijd even de website voor de actuele
tarieven.
Kunst
en cultuur
Als cultureel en maatschappelijk
onderlegde studenten waren wij erg benieuwd wat Berlijn ons op het gebied van
kunst en cultuur te bieden had. Gelukkig bleek Berlijn een heus cultureel paradijs.
De stad is namelijk te vergelijken met een schilderdoek, waarin
straatkunstenaars invulling geven aan het straatbeeld.
Dag twee begon dan ook met de ‘Free
Berlin Daytour’ van de organisatie ‘Alternative Berlin’, waarin Berlijn vanuit
het perspectief van street-art artiesten wordt bekeken. Vanaf het meeting point
(de Starbucks onder de Fernsehturm op de Alexanderplatz) nam een vriendelijke
gids ons mee op pad langs culturele hotspots, multiculturele wijken, bijzondere
street-art en graffiti tekeningen, community art en nog veel meer. Het was een
bijzondere dag met mooie verhalen over bekende en minder bekende werken en
artiesten, zoals El Bocho’s ‘Little
Lucy’, XOOOOX en een heuse Space Invader van de Franse
kunstenaar ‘Invader’. Het bijzonderste verhaal dat de op Heath Ledger lijkende
gids ons vertelde ging over ‘Linda’s Ex’. Een street-art icoon, die steeds
vaker opdook in het straatbeeld van Berlijn. De berichten die hij schreef waren
gericht aan Linda, zijn ex die hij vreselijk miste. Zo liet hij een bericht achter
op de muur van een café waarin hij haar vertelde dat hij hier elke donderdag en
zaterdagavond smachtend zou wachten op haar komst. Naarmate de tijd verstreek
en de berichtgeving over Linda steeds intensiever werd begonnen de bewoners van
Berlijn te geloven dat Linda écht bestond. Haar ex was zo hevig naar haar op
zoek en de inwoners van Berlijn kregen medelijden met hem. Ze reageerden op
zijn berichten via internet, radio, krant en tv, hopende dat Linda bij hem
terug zou komen. Uiteindelijk bleek Linda niet te bestaan en bleek de soap
gebaseerd te zijn op artistieke vrijheid. Het leuke aan dit verhaal vind ik dat
street-art kan aanzetten tot dialoog en dat het dus niet alleen een mooi plaatje
is om naar te kijken. Het spreekt tot de verbeelding, het spreekt mensen aan en
dat maakt dat Berlijn als culturele en kunstzinnige stad voor mij heel
bijzonder is.
De tour duurde uiteindelijk 3 uur en
is een absolute aanrader voor liefhebbers van moderne kunst, urban cultures en
community art. Ook de East Side Gallery is
een pronkstuk binnen het Berlijnse street-art palet. De galerie aan de Mühlenstraße is het grootst overgebleven stuk van de Berlijnse
Muur, waarop kunstenaars van over de hele wereld hun stempel hebben gedrukt en
waarbij hun politieke overtuiging naar buiten wordt gebracht.
Liefhebbers van musea kunnen hun hart
ophalen in het ‘Museumsinsel’, wat letterlijk museum eiland betekent en
gevestigd is in de rivier de Spree. Op dit kleine eilandje bevinden zich een
aantal belangrijke en imposante musea op het gebied van kunst en archeologie. In
een eerder bezoek aan Berlijn bezocht ik het Pergamon museum, vernoemd naar het
Pergamonaltaar uit Turkije. Dit altaar is overbracht naar het museum en dient
als indrukwekkend openingsstuk van de gehele collectie. Door het museum heen
zijn verschillende opgravingen en bouwwerken te vinden uit Oost-Europa en
Azië. De kolossale bouwwerken die het
museum bevat zijn gigantisch indrukwekkend en het is zeker de moeite waard om
dit museum te bezoeken. Ook andere musea, zoals het Joodsmuseum, het
Bauhaus-archiv en het Haus der Kulturen der Welt vragen om een bezoekje.
Sightseeing Berlin Style
Ook voor een
simpel dagje sightseeing is Berlijn een absolute go. Deze enorme stad biedt
namelijk onderdak aan een heleboel bijzondere en mooie plekken die je gezien
móét hebben. Mijn tip? Schaf een metropas aan, die zowel op U- als S-Bahn
geldig is. Op deze manier kan je snel en gemakkelijk door de stad reizen. Voor
ons was deze pas een uitkomst, omdat het trotseren van de sneeuw een klein stukje
makkelijker werd.
Een
must see is de ‘Brandenburgertor’, de enige overgebleven stadspoort van
Berlijn, wat misschien wel het bekendste bouwwerk van de stad is. Het bevindt
zich aan het eind van Unter den Linden aan de Pariser Platz en is uitstekend
voor een scala aan toeristische kiekjes. Ook de ‘Reichstag’ is zeker de moeite
waard om te bezoeken. Dit markante gebouw, inclusief spectaculaire koepel, is
het Duitse Parlementsgebouw. Het gebouw is gratis te bezoeken tot een uur of
22:00. Boven in de koepel vind je een prachtig uitzicht over de stad. Een ander
gebouw dat een 360 graden view over Berlijn biedt is de ‘Fernsehturm’ aan de
Alexanderplatz. Deze televisietoren is met haar 365 meter het hoogste bouwwerk
van Berlijn. Bovenin bevindt zich het ‘Tele-café’, een café dat ronddraait en een
panorama uitzicht biedt aan de liefhebber. De Alexanderplatz is een plek waar
we tijdens onze reis vaak kwamen. Je vindt er goede verbindingen met het
openbaar vervoer en om de hoek bevond zich een gezellige kerstmarkt waar van
alles te beleven viel.
Mocht je niet
zo veel trek hebben in het plannen van zo’n sightseeing dag of heb je van het
Berlijn avontuur last van je voeten gekregen? Koop dan een kaartje voor de vele
Hop-on-Hop-off bussen, die langs alle highlights van Berlijn gaan. Vanuit de
grote, rode dubbeldekkers zie je de stad met al haar toeristische trekpleisters
aan je voorbij gaan. En mocht je de behoefte hebben om een bezienswaardigheid
van dichtbij te bekijken, aarzel dan niet om uit te stappen.
De zwarte bladzijde in de historie van Berlijn
Soms vergeet men weleens dat Berlijn
nog niet zo lang geleden een heel ander karakter had als nu. De Tweede Wereld
oorlog veranderde Duitsland voorgoed. Een groot gedeelte van het historische
centrum werd platgebombardeerd, waardoor delen van het oude centrum verloren
gingen. En slechts één maand voor mijn geboorte in 1989 viel de Berlijnse Muur,
het IJzeren Gordijn, dat Oost- en West-Berlijn van elkaar scheidde.
Een tumultueuze historie, die een
schaduw wierp over heel Europa kan niet anders dan sporen na laten. Zo vind je
op verschillenden plekken overblijfselen van de Muur. De enige grensovergang tussen
Oost- en West-Berlijn werd gemarkeerd door een kleine controlepost, Checkpoint
Charlie. Hier controleerde men je legitimatie en werd besloten of je de grens
wel of niet mocht passeren. Je kunt Checkpoint Charlie nog steeds bezoeken. Het
monument bevindt zich aan de Friedrichstraße. Op het eerste gezicht lijkt het
een simpel, klein huisje, midden in een normaal uitziende straat. Maar als je
je eens goed hebt verdiept in alles wat zich daar vroeger afspeelde kan je je
voorstellen dat veel Berlijners vol verlangen hebben gekeken naar al die mensen
die de grens wél mochten passeren.
Een eindje verderop vindt je het Holocaust
Mahnmal aan de Cora-Berliner-Straße.
Het is het Holocaust monument, bestaande uit 2711 betonnen blokken, die
verwijzen naar de systematische vernietiging van de Joden tijdens de Tweede
Wereldoorlog. Dit monument is een van de meest indrukwekkende
bezienswaardigheden die ik ooit heb gezien. Daar liep ik met mijn
studievrienden. Het was donker en er lag een dik pak sneeuw. Samen liepen we
tussen de grijszwarte blokken door, die steeds hoger werden naarmate we
verder het monument in liepen. De sneeuw knisperde onder onze koude voeten. Er
begonnen steeds nauwere paden te ontstaan. Bij elke uitademing ontstond er een
dampwolkje voor mijn ogen, die het schouwspel nog onheilspellender maakte.
Andere indrukwekkende en
onheilspellende bezienswaardigheden zijn de ondergrondse schuilkelders die onderdak boden aan
duizenden inwoners in het geval van een bombardement of in het geval van een
nucleaire aanval. De ‘Berliner Unterwelt Society’ organiseert een aantal tours
in verschillende ondergrondse complexen. Ikzelf belandde, in mijn eerste bezoek
aan Berlijn, via een groene deur in het metrostation ‘Gesundbronnen’ in het
ondergrondse bunkercomplex. Donkere, muffe en claustrofobische ruimtes en
gangenstelsels waren het terrein voor grote groepen mensen, die tijdens de
oorlog schuilden voor de puinhoop die zich bovengronds afspeelde. In sommige
ruimtes is te zien hoe ze daar geleefd moeten hebben in de oneindige
duisternis, terwijl de stad werd plat gebombardeerd.
Het is ook mogelijk om een bezoek te
brengen aan Sachsenhausen, het concentratiekamp dat zich even buiten Berlijn
bevindt. Deze plek staat nog op mijn To do – List, want ik heb me laten
vertellen dat een bezoekje aan dit concentratiekamp heel indrukwekkend is.
Winkelen
De mannen trokken hun eigen plan en dus besloten de studievriendinnen om
eens flink in de buidel te tasten. Als fervente shoppers reisden wij af
naar de Kurfürstendamm (ook wel Ku’damm genoemd), dé winkelstraat van Berlijn. Naast de winkels die wij in Nederland kennen,
zoals Zara en H&M vind je er de KaDeWe. Oftewel Kaufhaus Des Westens, het
meest exclusieve warenhuis van Berlijn. Dit enorme warenhuis is vergelijkbaar
met Lafayette in Parijs en met Harrods in Londen en is het grootste warenhuis
van Europa. Je kunt er uren rondlopen en je tegoed doen aan allerlei soorten voedsel,
designkleding, souvenirs en nog veel meer. Tijdens de feestdagen is het er
prachtig versiert, dus zonder er iets te kopen is het al een belevenis op zich.
Een van de leukste momenten van onze
laatste dag was het bezoeken van de vele vintagewinkels die Berlijn rijk is.
Tweedehands design, gekke hoeden, plateauzolen, bontjassen, noem het maar op en
je vindt het er. Berlijn is wat dat betreft het vintage-walhalla en zeer
geschikt voor de aparte koopjesjager. Onze zoektocht naar leuke vintage
aankopen vond plaats in een wijk vlakbij de Schonhauser Allee. In de gezellige
straatjes rijzen de tweedehandswinkeltjes als paddenstoelen uit de grond. Het
is heerlijk om er een dagje te shoppen en te zoeken naar dat ene pareltje. Mijn
vrienden Tijs, Mourad en Frank kochten alle drie een fout trainingspak
inclusief jaren tachtig print, waarmee ze de Duitse vrouwen probeerden te imponeren.
Eten en drinken
Ik ben in aardig wat Europese steden
geweest, maar nergens at ik zo goedkoop als in Berlijn. In de levendige wijk
Kreuzberg at ik eens een uitgebreide pasta carbonara voor slechts 3 euro. En
met mijn studiegenoten at ik in een hip Italiaans tentje een driegangen menu,
inclusief drankjes voor 12 euro. Het is niet heel moeilijk om een lekker
restaurant te vinden, waar de gerechten niet veel kosten. Ga niet op zoek in
grote, drukke straten, maar loop even verder en kijk in de minder drukke
straatjes.
De lokale supermarkten waren onder de
groep studenten zeer in trek. Met veel genot en gulzigheid verorberden we de
‘Haribo Tropifrutti’, die ik hier in Nederland nog niet heb kunnen ontdekken,
en dronken we liters verse sinaasappelsap voor de vitamientjes. Ook het
dagelijkse vieruurtje, wat in Duitsland bekend staat onder de noemer ‘Kaffee
und Kuchen’ trok mijn aandacht. Even langs een bakkertje om een lekkernij uit
te zoeken en op te peuzelen onder het genot van een cappuccino.
Mijn favoriete Duitse specialiteit
bleek de ‘currywurst’ (mit pommes). Schuin onder het appartement waar ik
verbleef tijdens mijn eerste kennismaking met Berlijn bleken ze de beste
currywurst in Berlijn te verkopen. Dus mocht je benieuwd zijn naar deze
verrukkelijke worst, reis dan af naar ‘Curry 36’, aan Mehringdamm 36 in
Kreuzberg.
Algemene
tips
Natuurlijk zijn er ook nog wat algemene
tips, die je verblijf in Berlijn nóg optimaler zullen maken.
- Er
zijn, wat mij betreft, twee periodes waarin je Berlijn het beste kan bezoeken:
in de zomer, wanneer iedereen buiten is en Berlijn leeft. En vlak voor de
kerst, waarbij het idyllische sneeuwlandschap en de gezellige kerstmarkten een
typisch Duitse uitstraling geven. Berlijn is een stad met veel hoge gebouwen,
beton en grijstinten. In de regen komt de magie van Berlijn daarom niet
helemaal tot z’n recht, waardoor ik tijdens mijn eerste bezoek nog niet erg
gecharmeerd was van de stad. Dit veranderde vrijwel meteen na de eerste dag van
mijn tweede bezoek, zo idyllisch in de sneeuw.
- Je
kunt op verschillende manieren in Berlijn komen, zowel per auto, per bus, per
vliegtuig en per trein. Mocht je een budgetvakantie voor ogen hebben ga dan óf
op zoek naar goedkope vliegtickets (bijvoorbeeld via Ryan Air) óf neem de bus.
Voor 60 euro heb je al een retourticket met de bus en voor 40 euro vloog ik,
weliswaar vanaf Weeze, naar die mooie Duitse stad.
-
Schaf
bij aankomst in Berlijn een openbaar vervoer kaart aan voor het aantal dagen
dat je er bent. Berlijn is een enorme stad met veel leuke plekken, die het
makkelijkst te bereiken zijn met de metro.
- Bekijk
van te voren wat je graag wilt bezoeken en kijk dan wat de makkelijkste route
is. Zo ben je goed voorbereid en reis je niet steeds heen en weer.
- Mocht
je geïnteresseerd zijn in de historie van de Berlijnse muur; er is een lied dat voor mij
omvat hoe het in die tijd geweest moet zijn. Het is: Over de muur van het Klein
Orkest. Mijn Haagse voorbeeld Harry Jekkers zingt hier over de tijd waarin
Oost- en West-Berlijn verdeeld waren. Ik vindt het een prachtig en
indrukwekkende song, die iedereen een keer gehoord moet hebben.
Conclusie? Ich bin ein Berliner! Mocht
je een stedentrip maken naar Berlijn, probeer dan zoveel mogelijk aspecten van
de stad te bekijken. Zo verdwijnt het grijze, betonnen uiterlijk van de
gebouwen en verandert de stad in een kleurig schilderdoek, waarin er altijd wat
te zien of te beleven is. Om je reis wat te vergemakkelijken volgt een
overzicht van alle genoemde bezienswaardigheden.